Türkiye’de yaşayan farklı uyruklu kişilerin yabancı kimlik numarası alması zorunlu. Resmi işlemlerde kullanılan bu numara, yabancıların Türkiye’deki hukuki varlıklarını temsil eden önemli bir tanımlayıcıdır. Eğitimden sağlığa, bankacılık işlemlerinden diğer tüm resmi işlemlere kadar bu numaranın kullanımı zorunlu. Bu yüzden yabancı kimlik numarası nasıl alınır konusu önemli bir merak konusudur. Türkiye’de ikamet eden veya kısa süreli de olsa resmi işlem yapması gereken yabancılar bu konuda bilgi sahibi olmak istemekte. Yabancı kimlik numarası nedir ve nasıl alınır konusuna ilişkin detayları yazımızda kısaca derledik.
Yabancı Kimlik Numarası (YKN) Nedir?
Kısaca ifade edecek olursak, Türkiye’de ikamet eden veya çalışma izni alan yabancılara verilen kimlik numarasına yabancı kimlik numarası (YKN) denir. 99 ile başlayan ve 11 haneli YKN, yabancıların resmi işlemlerini yasal mevzuatlara uygun şekilde yapmalarını sağlar. Türkiye’deki resmi kurumlarla olan işlemlerde kimlik tespiti için YKN kullanımı zorunludur. Bu yüzden yabancı kimlik numarası nasıl alınır diye merak edenler için öncelikle yasal altyapıdan biraz bahsetmek gerekir.
Türkiye’de yaşayan yabancı uyruklular, 6458 sayılı Yabancılar ve Uluslararası Koruma Kanunu kapsamında verilen yabancı kimlik numarasını almak durumundadır. Kimlik numarası alan yabancıların kayıtları elektronik ortamda yabancılar kütüğünde tutulur. 25.04.2006 tarihli ve 5490 sayılı Nüfus Hizmetleri Kanunu uyarınca yabancılara verilen kimlik numarası, resmi işlemlerde kimlik tespiti sağlar. Aynı zamanda da işlem güvenliğini artırır.
Yasal mevzuatımıza göre yabancılara kimlik numarası vermeye, bunları yabancılar kütüğüne kaydetmeye İçişleri Bakanlığı yetkilidir. YKN geçerlilik süresi, başvuru belgeleri ve diğer hususlar, İçişleri Bakanlığı tarafından çıkarılan yönetmeliklerle belirlenir. Türkiye’de ikamet etmek ve resmi işlem yapmak isteyen yabancıların gerekli belgelerle birlikte resmi kurumlara başvurması gerekir. Yabancıların yasal sisteme entegre olması için bu kimlik numarası zorunludur.
99 ile Başlayan YKN Özellikleri Nelerdir?
Başlangıç ve basamak sayısı: Yabancı kimlik numarası 99 ile başlar. Toplam basamak sayısı 11’dir.
Kişiye özel kullanım: Her yabancıya bir kez verilir. Kullanımı kişiye özeldir. Eşsiz bir kullanım sağlar. Bu sayede kişinin kimliğini tescil eder.
Yabancı kimlik kartı: Türkiye’deki yabancıların resmi kimlik kartı üzerinde YKN yer alır. TC kimlik numarası formatına benzer. Entegre kimlik sisteminin önemli bir parçasıdır.
Hukuki durum: YKN ile kişinin Türkiye’de bulunması yasal hale gelir. Tüm resmi işlemlerde YKN beyanı gerekir. Bu yüzden yabancı kimlik numarası nasıl alınır konusu birçok yabancının merak ettiği bir konudur.
Vatandaşlık vermez: YKN sahibi olmak, kişiye Türk vatandaşlığı vermez. Kişinin Türkiye’deki varlığını yasal olarak tescil eder.
Oy hakkı vermez: YKN sahibi kişiler, Türk vatandaşı statüsünde olmadığı için oy kullanma hakkına sahip değildir. Oy vermek için kişinin Türk vatandaşlığına kabulü gerekir.
Pasif hale gelme: Türkiye’den ayrılan yabancılar için YKN pasif hale gelir. Kişi eğer Türkiye’ye geri dönerse YKN aktif hale gelir.
Kimler Yabancı Kimlik Numarası Alabilir?
Türkiye’de yasal olarak ikamet eden yabancılar: İkamet izni olan yabancılar YKN başvurusu yapabilir. Örneğin kısa dönem, öğrenci, aile veya uzun dönem ikamet izni sahiplerinin YKN alması mümkündür.
Çalışma izni olan yabancılar: Türkiye’de yasal olarak çalışacakları bir işte görev almak üzere izin sahibi yabancılardır. Bu izinle birlikte 99 ile başlayan yabancı kimlik numarasına sahip olurlar. Dolayısıyla yabancı kimlik numarası nasıl alınır konusu aslında yasal süreçlerin doğal bir parçasıdır.
Uluslararası koruma statüsüne sahip kişiler: Zulüm veya ciddi zarar görme riski nedeniyle Türkiye’den koruma talep eden yabancılardır. Bu kişiler, başvuru sürecinde yabancı kimlik numarası alarak resmi işlemlerini gerçekleştirirler.
Geçici koruma altındaki kişiler: Ülkelerindeki savaş, çatışma veya şiddet nedeniyle kitlesel olarak Türkiye’ye sığınan yabancılardır. Nitekim bu kişiler, kayıt altına alındıktan sonra yabancı kimlik numarası sayesinde temel hizmetlerden yararlanabilirler.
Kayıt ve belgelerini tamamlayan yabancılar: YKN için gerekli başvuru ve evrak işlemlerini tamamlayan kişilerdir. İşlemin gerçekleşmesiyle yabancı kimlik numarasına sahip olurlar.
Vatandaşlık başvurusu yapanlar: Türkiye Cumhuriyeti vatandaşlığına başvuru yapan yabancılar, işlemlerini takip için YKN alabilir.
Yabancı Kimlik Numarası Alma Şartları Nelerdir?
Türkiye’de yaşayan yabancıların yasal statüye sahip olduğunu gösteren YKN için bazı şartların yerine gelmesi gerekmekte. Yabancı kimlik numarası nasıl alınır diye merak edenler için bunlardan kısaca bahsedeceğiz. Her şeyden önce, kişinin Türkiye’de yasal olarak bulunması gerekmekte. Göç İdaresi Başkanlığı’na kayıtlı olması bir diğer başvuru şartıdır. Kişinin ayrıca pasaport veya geçerli bir kimlik belgesinin olması gerekir.
Türkiye’de Yasal Olarak Bulunmak
YKN şartları içinde en önemlilerinden biri, Türkiye’de yasal olarak bulunmaktır. Bu şart, yabancıların Türkiye’de geçerli bir izin veya belgeyle kalmalarını ifade eder. Bu yüzden yabancı kimlik numarası nasıl alınır konusunda öncelikle buna dikkat etmek gerekir. Örneğin öğrenci ikamet izni veya çalışma izni böyle bir duruma işaret eder. Veya turist vizesi ile aile birleşimi de buna örnektir. Yasal ikamet yabancıların Türkiye’de kalış sürelerinin belirli kurallara uygun olmasını sağlar. Dolayısıyla yabancı kimlik numarası almak için kişinin Türkiye’de yasal olarak kalıyor olması ve gerekli izinlere sahip olması şarttır.
İkamet izni olmayan yabancılar için kimlik numarası başvurusu, İl Göç İdaresi’ne ilgili başka bir kurum tarafından verilen gerekçeli dilekçeyle gerçekleşir. Yabancının işlem yapması için bu dilekçeyi, yabancı kimlik numarası talep eden kurumun düzenlemesi gerekir. Bu dilekçeyle birlikte Göç İdaresi’ne başvuran yabancılar kimlik no alma işlemlerini gerçekleştirebilir.
6458 sayılı Yabancılar ve Uluslararası Koruma Kanunu’na göre YKN ve diğer şartları taşımayan yabancıların ülkeye giriş ve çıkışı ile ülke içinde seyahat etmesi idari para cezası gerektirir. Yabancı kimlik kartı, ikamet izni veya geçerli yol izin belgesi olmayan kişiler için idari para cezası söz konusudur.
Göç İdaresi Başkanlığı’na Kayıtlı Olmak
Türkiye’deki yabancıların ikamet, çalışma veya koruma durumlarını resmi hale getirmeleri için Göç İdaresi Başkanlığı’na kayıt yükümlülüğü vardır. Nitekim bu kayıt, kişinin Türkiye’deki varlığını yasal hale getirir. Dolayısıyla, yabancı kimlik numarası almak için kişinin Göç İdaresi’ne başvurup kaydını gerçekleştirmesi gerekir. Kayıt işlemi, yabancıların yasal statülerine göre gerçekleşir. Böylelikle kamu hizmetlerinden yararlanma hakkı doğar.
Mevzuatımıza göre ikamet izni olmayan yabancılara kimlik numarası verilmesi istisnai bir durumdur. Bu durum, resmi işlemlerin gerçekleşmesi için zorunlu hallerde gerçekleşir. Bu yüzden başvuru dilekçesinde yabancı kimlik numarası ile ilgili işlemlerin açıkça yer alması gerekmekte. Ki bu nokta, yabancı kimlik numarası nasıl alınır konusunda kritik önemdedir. Örneğin, yabancı bir kişinin çocuğunu okula kaydettirmesi gibi işlemler yabancı kimlik numarası alma işlemlerinin en yaygın gerekçelerinden biridir.
Diğer taraftan, 6458 sayılı Yabancılar ve Uluslararası Koruma Kanunu 26. maddesine göre, tutuklu veya idari gözetim altındaki yabancıların cezaevlerinde geçirdikleri süre ikamet iznini ihlal etmez. Fakat bazı durumlarda bu kişilerin ikamet izinleri sona erer. Ayrıca yabancı kimlik numarası olmayanlara ikamet izni şartı olmaksızın YKN verilebilir. Kanunun 50. maddesine göre ise vatansız kişiler, vatansız kişi kimlik belgesi almakla yükümlüdür. İkamet izni yerine geçen bu belgeyi 2 yılda bir yenilemek gerekir. Vatansız kişi kimlik belgesinde yabancı kimlik numarası da yer alır.
Pasaport veya Geçerli Bir Kimlik Belgesine Sahip Olmak
Yabancıların Türkiye’ye girişleri ve yasal statülerinin pasaport veya ulusal kimlik belgesiyle doğrulanması gerekir. Bu yüzden, pasaport veya geçerli bir kimlik belgesine sahip olmak, yabancı kimlik numarası almak için temel koşullardan biridir. Nitekim bu belgeler, kişilerin kimliklerini ve vatandaşlık durumlarını belirleyen resmi evraklardır. Yabancı kimlik numarası almak için bu belgelerin geçerli olması ve kayıtlarda doğru şekilde yer alması gerekmektedir. Bu da yabancı kimlik numarası nasıl alınır konusunda kritik önemdedir.
YKN Nerelerde Kullanılır?
Türkiye’de yaşayan yabancıların tüm resmi işlemlerinde YKN kullanmaları gerekmekte. Bu açıdan yabancı kimlik numarası kullanımı birçok alanda söz konusu. Bunları genel olarak şu şekilde ifade etmek mümkün:
- Sağlık hizmetleri: Devlet hastaneleri ve sağlık kuruluşlarında kayıt ve muayene işlemlerinde gereklidir.
- Eğitim kurumları: Okul kayıtları ve öğrenci işlemlerinde yabancı kimlik numarası beyanı gerekmekte.
- Bankacılık işlemleri: Banka hesabı açarken ve tüm finansal işlemlerde kimlik doğrulaması için YKN almak gerekir. Bu yüzden dijital cüzdan ve finans dünyası içinde yabancı kimlik numarası nasıl alınır konusu önemli bir merak konusudur.
- Sosyal güvenlik işlemleri: SGK kaydı, iş yeri bildirimi ve benzeri işlemler için yabancıların kimlik numarası alma yükümlülüğü vardır.
- Vergi dairesi işlemleri: Vergi numarası alma ve vergi ödemesi yapmak için YKN gerekir.
- Ehliyet ve ruhsat başvuruları: Yabancıların trafik tescil ve sürücü belgesi işlemleri yapması için YKN alması gerekir.
- Noter ve adliye işlemleri: Noter onaylı işlemler ve adli işlemlerde yabancıların kimlik numarası beyan etmeleri gerekir.
- Mobil hat ve internet abonelikleri: Hat açtırma ve internet aboneliği başvurularında YKN zorunluluğu vardır.
- Kira sözleşmesi ve tapu işlemleri: Yabancıların emlak kiralama veya satın alma işlemlerinde YKN beyanı şarttır.
Birden Fazla Yabancı Kimlik Numarası Alınabilir Mi?
Yasal mevzuatımıza göre bir kişinin birden fazla yabancı kimlik numarası alması mümkün değildir. Nitekim bu numara, yabancı uyruklu kişilerin resmi işlemlerini yasal hale getiren kişiye özel kimlik numarasıdır. Bu numara her yabancıya özel olarak atanır ve kişinin kimlik bilgilerini tescil eder.
Bununla birlikte, yabancı uyruklu kişiler farklı işlemler nedeniyle birden fazla kimlik numarası edinmiş olabilir. Örneğin kişi adına düzenlenen ikamet izni veya çalışma belgesinde farklı kimlik numaraları tanımlanmış olabilir. Kişi ayrıca soyadı değişiklikleri nedeniyle farklı yabancı kimlik numarasına ihtiyaç duyabilir. Ki bu da yabancı kimlik numarası nasıl alınır konusunda önemli bir merak konusudur.
Bu gibi durumlarda İl Göç İdaresi Müdürlüklerine başvurarak yabancı kimlik numarasındaki yanlışlığı gidermek gerekmekte. Bu konuyla ilgili başvuru işleminde sunulacak belgelere göre kişinin mevzuata uygun şekilde tek yabancı kimlik numarası kullanması sağlanır.
YKN Ne Zaman Alınır?
Yabancı kimlik numarası nedir konusunda en çok merak edilen noktalardan biri de bu numaranın ne zaman alındığıdır. Türkiye’de yasal olarak kalacak yabancılar, belirli işlemlerin ardından YKN alma sürecini tamamlar. Bunlar kısaca şu şekildedir:
- İkamet izni başvurusu onayı: Türkiye’de kalmak isteyen yabancıların ikamet izni başvurusu Göç İdaresi tarafından onaylandığında kişi YKN sahibi olur.
- Çalışma izni alımı: Türkiye’de yasal olarak çalışmak isteyen yabancılar, Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı ya da Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı izniyle YKN sahibi olurlar.
- Üniversiteye kayıt işlemleri: Türkiye’deki üniversitelerde eğitim alacak yabancı öğrencilerin kayıt öncesinde öğrenci ikamet izni ve YKN alması gerekir. Bu tür durumlarda yabancı kimlik numarası nasıl alınır konusuna merak artar.
- Uluslararası koruma başvurusu kabulü: Mülteci, sığınmacı veya ikinci koruma statüsünde Türkiye’de kalan yabancılar YKN elde eder.
- Geçici koruma kapsamındaki kişiler: Geçici korumaya alınan kişiler için özel olarak yabancı kimlik numarası tanımı gerçekleşir.
- Doğum sonrası Türkiye’de kaydedilen yabancı bebekler: Türkiye’de doğan yabancı uyruklu bebekler kayıt işlemleri sırasında YKN’ye sahip olur.
- Vatandaşlık başvurusu süreci: Türk vatandaşlığı başvurusu yapan kişilerin süreci takip etmeleri için YKN oluşur.
İkamet İzni Olanlar Nasıl YKN Alır?
Yabancı kimlik numarası nasıl alınır konusunda iki farklı süreç söz konusudur. Bunlardan ilki, ikamet izni olanlar için YKN alma sürecidir. Bu süreçte yabancı uyruklu kişi, vize veya vize muafiyeti kapsamında Türkiye’ye yasal olarak giriş yapar. Türkiye’de kalış amacına göre Göç İdaresi Başkanlığı’nın e-ikamet sistemi üzerinden başvurusunu yapar. Kalış amacı genellikle öğrencilik, çalışma, aile birleşimi vb. nedenlerdir.
Sistem üzerinden başvuru işleminin ardından randevu günü ve zamanı belli olur. Bu süreçte kişinin gerekli belgeleri hazırlaması gerekir. Pasaport, biyometrik fotoğraf, ikamet izni başvuru formu ve adres beyanını hazırlar. Evrak teslimi, randevu günü ve saatinde İl Göç İdaresi Müdürlüğü’nde gerçekleşir. Değerlendirmeyi İl Göç İdaresi yapar. İkamet izninin onayı halinde sistem tarafından otomatik olarak 99 ile başlayan YKN ataması gerçekleşir. İlgili kişiye YKN ve ikamet izin kartı PTT aracılığıyla ulaşır. Kişinin ayrıca e-Devlet sistemi üzerinden de YKN görüntülemesi yapması mümkün.
İkamet İzni Olmayanlar Nasıl YKN Alır?
İkamet ve çalışma izni veya uluslararası koruma statüsü olmaksızın bazı durumlarda resmi kurumların talebiyle YKN alma işlemi gerçekleşir. Bu süreçte öncelikle resmi kurumun talep oluşturması gerekmekte. Örneğin hastane, mahkeme veya noter gibi bir kamu kurumu, yabancı kişinin resmi işlem yapması için YKN sahibi olması gerektiğini gördüğünde talep oluşturur. Bu talebi içeren dilekçeyle kişi, bağlı olduğu İl Göç İdaresi Müdürlüğü’ne başvurur. Başvuruda YKN alma gerekçesini ifade eder. Ki bu nokta, ikamet izni olmadan yabancı kimlik numarası nasıl alınır konusunda kritik önemdedir.
Başvuru işlemi için kişinin pasaport veya kimlik yerine geçen seyahat belgesi gerekir. Ayrıca biyometrik fotoğraf ile ilgili kurumdan resmi yazısının olması gerekir. Adres beyanı ve iletişim bilgileriyle evrak teslimi gerçekleşir. İl Göç İdaresi, belgeleri ve gerekçeyi inceleyerek başvuruyu değerlendirir. Uygun görürse başvuruyu kabul eder. Ardından sistem, yabancı uyruklu kişiye 99 ile başlayan 11 haneli YKN numarasını otomatik olarak tanımlar. Böylelikle kişi resmi işlemleri için kimliğini tescil ettirme imkanı elde eder.
Bununla birlikte, YKN alma işlemi ile ikamet izni iki farklı süreçtir. Dolayısıyla kişinin YKN alması ikamet izni aldığını göstermez. Fakat ikamet izni alan kişiler için YKN sistem tarafından otomatik olarak tanımlanır. Bu istisnai uygulamada esas amaç, Türkiye’de yaşayan ve ikamet izni olmayan yabancıların kamu hizmetlerine erişimini sağlamaktır. Ayrıca resmi işlem yapmalarını kolaylaştırmaktır. Dahası, kayıt dışılığı önlemek ve finansal işlemleri takip için de YKN önemli bir ihtiyacı karşılamakta.
Yabancı Kimlik Numarası Nasıl Öğrenilir?
YKN başvurusu sonrasında otomatik olarak oluşan kimlik numarasını öğrenmenin birkaç farklı yöntemi vardır. Nitekim YKN, Göç İdaresi veya Çalışma Bakanlığı’nın verdiği resmi kimlik kartının ön yüzünde yer alır. Fakat kart henüz kişiye ulaşmamışsa, online kanallar üzerinden sorgulama işlemi yapmak mümkün.
Kişi eğer e-Devlet şifresine sahip ise www.turkiye.gov.tr adresi üzerinden sisteme giriş yaparak YKN’sini öğrenir. Veya Nüfus ve Vatandaşlık İşleri Genel Müdürlüğü’nün sorgulama ekranı da pratik bir çözümdür. Sorgulama işlemi için https://tckimlik.nvi.gov.tr/Modul/YabanciKimlikNoSorgula adresini tıklayabilirsiniz.